तीज केवल धार्मिक अनुष्ठान मात्र होइन, सांस्कृतिक र सामाजिक महत्त्व बोकेको पर्व हो
तीज केवल धार्मिक अनुष्ठान मात्र होइन, सांस्कृतिक र सामाजिक महत्त्व बोकेको पर्व हो
हिन्दू समुदायमा महिलाले विशेष श्रद्धा र उल्लासका साथ मनाउने पर्व हो—हरितालिका तीज। भाद्र शुक्ल तृतीयाको दिन मनाइने यो पर्व भगवान शिव र पार्वतीको दिव्य प्रेमकथासँग गासिएको छ।
धार्मिक कथाअनुसार हिमालय राजाले पार्वतीलाई विष्णुसँग विवाह गराउन चाहेका थिए। तर पार्वतीले भगवान शिवलाई नै वर रोजेकी थिइन्। आफ्ना साथीहरूले उनलाई घरबाट लगेर जंगलमा तपस्या गर्न मद्दत गरेका थिए। कठोर साधनापछि पार्वतीले शिवलाई प्राप्त गरिन्। यही घटनाको स्मृतिमा "हरितालिका" (हरि = हराउनु, तालिका = साथीले लैजानु) नाम दिइएको मानिन्छ।
तीज तीन दिनसम्म मनाइन्छ। पहिलो दिन महिलाले “दर” खाएर दोस्रो दिन व्रत बस्ने तयारी गर्छन्। दोस्रो दिन बिहानै स्नान गरी रातो पोशाकमा सजिएर शिव–पार्वतीको पूजा आराधना हुन्छ। यस दिन महिलाले पानीसम्म नखाई कठोर व्रत बस्ने परम्परा छ। तेस्रो दिन ऋषि पंचमी मनाइन्छ, जसलाई आत्मशुद्धिको प्रतीक मानिन्छ।
तीज केवल धार्मिक अनुष्ठान मात्र होइन, सांस्कृतिक र सामाजिक महत्त्व बोकेको पर्व हो। महिलाले भेला भएर गीत–संगीत, नाचगान, भजनमार्फत आफ्ना दुख–सुख अभिव्यक्त गर्छन्। यी गीतहरूमा सामाजिक असमानता, महिलाको अनुभव र जीवनकथा झल्किन्छ।
समयसँगै तीज आधुनिक स्वरूपमा पनि विकसित हुँदै गएको छ। अहिले तीजमा महिला सशक्तिकरण, समानता र अधिकारबारे सन्देश दिने कार्यक्रमसमेत आयोजना हुन्छन्। विदेशमा रहेका नेपाली महिलाले समेत तीजलाई आफ्नो संस्कृति जोगाउने अवसरका रूपमा मनाउँछन्।
यसरी, हरितालिका तीज श्रद्धा, संस्कार र संस्कृति मात्र होइन, महिला समुदायको आत्मबल, सामूहिक खुशी र सामाजिक एकताको प्रतिक बनेको छ।
Like
Dislike
Angry
Sad
Funny
.png)
उच्च गुणस्तर र सटिक समाचार तथा विश्लेषण काे लागि युनिबिग न्युज अनलाइन संचालनमा ।
Mar 16, 2023
उच्च गुणस्तर र सटिक समाचार तथा विश्लेषण काे लागि युनिबिग न्युज अनलाइन संचालनमा ।
March 16, 2023
रत्नपार्कमा मिटरब्याज पीडित र प्रहरीबीच झडपः पीडित भन्छन्ः प्रहरीले दमन गर्यो
April 17, 2023
कमेन्टस् 0