हिमाली क्षेत्रमा ग्लेशियर विस्फोटको चेतावनी: 'हिमालयन सुनामी' को खतरा

हालै भारतको उत्तराखण्ड क्षेत्रमा आएको विनाशकारी बाढीले नेपालको उच्च हिमाली क्षेत्रका लागि गम्भीर चेतावनी दिएको छ। वातावरणविद्हरूले यस घटनालाई "हिमालयन सुनामी" को संज्ञा दिँदै नेपाल लगायतका हिमाली राष्ट्रहरूमा जलवायु परिवर्तनका कारण यस्ता घटनाहरू दोहोरिन सक्ने भन्दै सतर्क रहन आग्रह गरेका छन्।

जलवायु परिवर्तनका कारण ग्लेशियरहरू तीव्र गतिमा पग्लिँदै गएका छन्, जसले झ्यालुung क्षेत्रहरूमा ग्लेशियर तालहरू बनाउँछ। यी तालहरू कमजोर प्राकृतिक बाँधले अडिएका हुन्छन्, र जब ती बाँध फुट्छन्, तलतिर रहेका बस्तीहरूमा अचानक बाढी (Glacial Lake Outburst Flood - GLOF) आउँछ। वैज्ञानिकहरूका अनुसार नेपालमा दर्जनौं यस्तो जोखिमयुक्त तालहरू पहिचान भइसकेका छन्।

सन् 2025 को जुलाईमा उत्तराखण्डमा आएको बाढीले सयौं मानिस विस्थापित भएका छन् र आधारभूत पूर्वाधारमा ठूलो क्षति पुगेको छ। यो घटनाले नेपालका सम्बन्धित निकायहरूलाई पनि सजग गराएको छ, किनभने त्यस्तै संरचना र जोखिम नेपालका उच्च हिमाली क्षेत्रमा पनि देखिन्छ।

सरकार र वातावरण संरक्षण निकायहरूले ग्लेशियर तालहरूको निगरानी र जोखिम मूल्यांकन कार्यमा तीव्रता ल्याउनुपर्ने आवश्यकता देखिएको छ। साथै, हिमाली बस्तीहरूमा चेतनामूलक कार्यक्रम र आपतकालीन तयारी प्रणाली सुदृढ पार्न विशेषज्ञहरूले जोड दिएका छन्।

यस घटनाले देखाएको छ कि जलवायु परिवर्तनको असर अब भविष्यको होइन, वर्तमानको संकट बनेको छ — जसको सामना गर्ने तयारी अहिले नै गर्नुपर्ने समय आएको छ।