अमेरिका–चीन सम्बन्ध फेरि तनावग्रस्त, व्यापारदेखि सैन्य गतिविधिसम्म चर्किँदै प्रतिस्पर्धा

Sun, Jul 06 2025

हाेम

समाचार

अर्थतन्त्र

राजनीती

प्रविधि

खेलकुद

मनाेरन्जन

शिक्षा

स्वास्थ्य

विश्व

ग्यालरी

सम्पर्क

अमेरिका–चीन सम्बन्ध फेरि तनावग्रस्त, व्यापारदेखि सैन्य गतिविधिसम्म चर्किँदै प्रतिस्पर्धा

२०२५ को सुरुवातसँगै ट्रम्पले चीनमाथि लगाइएको भन्सार शुल्क क्रमशः बढाउँदै अप्रिलसम्म आइपुग्दा १४५ प्रतिशत पुर्‍याएपछि द्विपक्षीय व्यापार युद्ध चर्किएको हो।

Ashraj Khanal

July 05, 2025

1 minute

विश्व

जुलाई ५ — विश्वका दुई प्रमुख शक्ति अमेरिका र चीनबीचको सम्बन्ध फेरि एकपटक गम्भीर तनावको चरणमा प्रवेश गरेको छ। सन् २०२५ को सुरुवातसँगै अमेरिकी पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चीनमाथि लगाइएको भन्सार शुल्क क्रमशः बढाउँदै अप्रिलसम्म आइपुग्दा १४५ प्रतिशत पुर्‍याएपछि द्विपक्षीय व्यापार युद्ध चर्किएको हो। चीनले पनि जवाफी रूपमा अमेरिकी वस्तुहरूमा १२५ प्रतिशतसम्मको भन्सार शुल्क लगाउँदै दुर्लभ खनिज (rare earths) को निर्यातमा कडाइ गरेपछि दुबै देशबीचको आर्थिक सम्बन्ध थप जटिल बनेको छ।

मे महिनामा जेनेभामा भएको बैठकपछि दुई मुलुकबीच ९० दिनको व्यापारिक ‘ट्रूस’ अर्थात् अस्थायी विरामको सहमति भए पनि गहिरो विश्वास संकट अझै टारेको छैन। अमेरिकाले आफ्नो भन्सार दरलाई ३० प्रतिशतमा झारेको छ भने चीनले १० प्रतिशतमा सीमित गरेको छ। राष्ट्रपति ट्रम्पले यसलाई “टोटल रिसेट” को प्रयास भनेका छन्। यद्यपि, चीनले अमेरिका अझै पनि भिसा प्रतिबन्ध, प्रविधि निर्यातमा रोक, र लगानी नीतिमा नियन्त्रणजस्ता कदममार्फत सम्झौताको भावना उल्लंघन गरिरहेको आरोप लगाएको छ।

यसबीच, चिनियाँ राष्ट्रपति शी जिनपिङले अमेरिका विरुद्धको दीर्घकालीन रणनीति अपनाउँदै शीतयुद्धकालीन मोडेलमा आधारित एक ‘रणनीतिक सन्तुलन’ को नीति अगाडि सारेका छन्। चीनले आन्तरिक आर्थिक मजबूती, सैन्य आधुनिकीकरण, कूटनीतिक सन्तुलन, र प्रविधिमा आत्मनिर्भरता बढाउँदै अमेरिका विरुद्ध लामो प्रतिस्पर्धाको तयारी गरिरहेको छ।

दुई देशबीचको तनाव प्रविधि क्षेत्रमा पनि देखिएको छ। अमेरिकाले फेन्टानिलजस्ता खतरनाक लागू औषधका कारण कडा कार्यकारी आदेश जारी गरेको छ भने चिनियाँ प्रविधि कम्पनीहरूमा लगानी प्रतिबन्धसमेत लगाएको छ। यसको जवाफमा चीनले उच्च प्रविधि उत्पादनका लागि आवश्यक दुर्लभ खनिजहरूको निर्यात सीमित गर्दै अमेरिकामाथि दबाब बढाएको छ।

यसबाहेक, चिनियाँ नौसैनिक जहाजहरू — विशेषगरी विमानवाहक पोत Shandong — ले ताइवान आसपास र दोस्रो द्वीप श्रृंखलाभन्दा बाहिर सैन्य अभ्यास गर्दै आएको छ। यसले अमेरिका र उसका सहयोगी राष्ट्रहरूमा रणनीतिक सतर्कता बढाएको छ।